گونه شناسی دینداری جامعه ایرانی
در هر جامعهای میان افراد و طبقههای مختلف، تفاوتهایی در باورها، اعتقادات و دیدگاهها وجود دارد. تفاوتهایی که در حقیقت زمینهساز زندگی اجتماعی هستند. باورهای گوناگون اشخاص بعضا به دلیل تغییر و تحولات اجتماعی ممکن است دچار تغییر شود.
گاهی بروز تغییراتی در شرایط زندگی میتواند موجب دگرگونی در اعتقادات دینی و باورهای افراد شود و دیدگاه آنان را نسبت به ارزشهایشان متحول سازد. این تحولات بسته به شرایط ممکن است مثبت یا منفی باشند.
براین اساس شناخت گونههای مختلف مردم راهی است برای شناخت بهتر جامعه. هرچند سنجش گونههای مختلف مردم همواره نتایجی مبتنی بر اختلافاتی در سلایق، اعتقادات و باورهای اشخاص به همراه دارد و از آنجا که هر جامعهای زیر ساخت و هویتی معین دارد؛ در صورتی که بخواهند گونههای مختلف مردم ان دیار را بشناسند؛ باید ابتدا با هویت آن آشنایی پیدا کنند و شاخص های مشترکی را مبنای شناخت گونههای مردم قرار دهند. یکی از ارزشها و شاخصهای هویتی مردم ایران پایبندی به دین و شریعت است که هریک از مردم در برههای از زندگانی خویش به نحوی با آن برخورد داشتهاند و این مهم در بطن زندگی فردی و اجتماعی آنها جای دارد. موسسه بینا براساس پژوهشی گونههای مختلف مردم ایران را از منظر سطح دینداری سنجیده است.

تصویر1- نمونه زیرنویس عکس
مسلم است که در چنین سنجشهایی باید چند متغیر که وجه مشترکی دارند را با هم مورد بررسی قرار داد تا به نتایجی قابل اعتماد دست پیدا کرد. در این گونهشناسی که در 7 بعد صورت گرفته است، پاسخ گروههای مختلف مردم به سوالاتی در خصوص این ابعاد، تراز بررسی آنها و معیار سنجش جهت دین داریشان خواهد بود. این 7 بعد عبارتند از: اعتقادات، یعنی اعتقاد به توحید، اصول دین، معاد و… ، ترک محرمات، انجام واجبات، مناسک جمعی، اسلام جمعی، اسلام سیاسی و موافقت با جمهوری اسلامی. حاصل این نظرسنجی پنجگونه از مردم را از منظر دینداری به ما معرفی کرده است. این پنج گونه شامل گروههای آبی، سبز، قهوهای، خاکستری و قرمز هستند که جهتگیری مردم ایران را به ارزشهای مختلف دینی نشان میدهند. در گروه آبی افراد از نظر دینداری در سطح بسیار بالایی قرار دارند. گروه بعدی با رنگ سبز بیشترین میزان دینداران را تشکیل میدهند. گروههای بعدی یعنی قهوهای، خاکستری و قرمز به ترتیب درصد کمتری از دینداران را تشکیل میدهند ولی این درصد کم به معنای آن نیست که افراد این گروه به هیچ وجه دیندار نیستند بلکه براساس این گزارش افراد این گروه، گاهی و به ندرت دین داری را تجربه کردهاند و حتی پیش از شیوع کرونا به ندرت در مناسک جمعی نیز شرکت داشتهاند.

تصویر2- نمونه زیرنویس عکس
برای مشاهده کامل گزارش «گونه شناسی دینداری جامعه ایرانی»، درخواست خود را از طریق فرم زیر برای موسسه بینا ارسال بفرمایید.